Ik heb geen krant, ik heb geen radio en ik heb geen televisieaansluiting. Heerlijk! Tsunami’s die kerncentrales overspoelen, aanslagen in Parijs of waar dan ook, voetbalkampioenschappen, Olympische spelen en andere sportevenementen, het ontgaat mij allemaal volledig. Dat geeft in de eerste plaats heeeeel veel rust en ook nog (extra) vrije tijd. Te beginnen bij mijn kinderen zijn er echter regelmatig mensen die menen mij te moeten ‘bijpraten’ want ‘ik moet toch weten wat er in de wereld gebeurt’.

Met alle moderne technologie die we tegenwoordig tot onze beschikking hebben kunnen we inderdaad nagenoeg live volgen wat er in de wereld gebeurt. Een aanslag in Verweggistan of een natuurramp in Kiwimango, binnen luttele minuten verschijnen de eerste beelden op onze onafscheidelijke beeldschermen. Ergens heeft de collectieve overtuiging post gevat dat we moeten weten wat er in de wereld gebeurt (en dan ‘natuurlijk’ alleen het slechte nieuws) puur en alleen omdat we dat kunnen weten.

Ruim honderd jaar geleden was dat nog heel anders. Televisie bestond nog niet en radio en telefonie stonden nog in de kinderschoenen. Hoe het aan de andere kant van het land was daar had je totaal geen weet van, en mocht daar ‘iets heel ergs’ gebeurd zijn dan kwam dat nieuws na één of enkele dagen doorgesijpeld. Wat zich intussen aan de andere kant van de planeet afspeelde daar was men al helemaal niet mee bezig. Ik heb bijvoorbeeld nog kranten van mei 1940. Dat Duitsland ons land is binnengevallen is uiteraard voorpaginanieuws, maar een paar pagina’s verder gaat het alweer over koetjes en kalfjes en over oorlogshandelingen elders op de planeet wordt met geen woord gerept. Waarschijnlijk had de redactie van de krant daar zelf ook simpelweg geen informatie over.

Nog verder terug in de tijd was het nieuws uiteraard nog beperkter en minder actueel. In het jaar negen hakten de Germanen in het Teutoburger Woud enkele Romeinse legioenen in de pan. Voor de Romeinen was dit het definitieve einde van hun militaire aanwezigheid, en expansie, ten noorden van de Rijn. Een keerpunt in de wereldgeschiedenis. Toch duurde het uiteraard dagen voordat een Romeinse ruiter dit nieuws kon melden aan de keizer in Rome.

Als de slag in het Teutoburger Woud nu zou plaatsvinden dan zouden er waarschijnlijk live filmpjes geplaatst worden op Youtube en de hele wereld zou getuige geweest zijn van de ondergang van de Romeinse legers. Verandert dat het resultaat? Nee, helemaal niet. Verandert dat de wereldgeschiedenis? Nee, helemaal niet.

Het is een illusie dat we zouden moeten weten wat er allemaal in de wereld gebeurt. En dan is er ook nog het belangrijke aspect van de selectie die de nieuwsbrengers maken. Iedere dag sterven er honderdduizenden mensen op deze planeet door tal van oorzaken, maar slechts een minimale fractie wordt daar uitgelicht en, sterk uitvergroot, als nieuws verkondigt. Het is een cliché, ik weet het, maar tienduizend hongerdoden of duizend oorlogsdoden is geen nieuws. Dat in een land als Nederland, één van de allersaaiste landen ter wereld, de terreurdreiging is toegenomen is wél nieuws (terwijl de eerste terreuraanslag in dit land nog moet plaatsvinden...). Of dat de president van één of ander belangrijk land ziek is, of er is ergens een staatsgreep gepleegd. Om nog maar te zwijgen van de nieuwscategorie dat het ergens hard geregend heeft, of er is een boom omgewaaid, of één of andere celebrity gaat scheiden, of dat ergens een poesje gevonden is. Allemaal nieuws. Nou ja, nieuws? En we moeten het weten. Nou ja, moeten?

Het belangrijkste aan al dit nieuws dat ons tegenwoordig de hele dag door overspoelt, is dat het op een bepaalde manier bezit van ons neemt, het versterkt onze angsten (die toch al zo overdadig aanwezig zijn). Ik ken mensen die met de bus om de grote treinstations heen reizen in verband met de terreurdreiging aldaar. Na de aanslagen in Parijs en Brussel hoor ik steeds meer mensen het zinnetje (na)zeggen “het komt nu toch wel erg dichtbij”. Ik hoor mensen zich oprecht afvragen hoe het verder moet nu Groot-Brittannië de Europese Unie wil verlaten. En veel mensen zeggen mismoedig dat er nu toch wel erg veel oorlog in de wereld is. Dit alles doet onze angsten toenemen. En angst staat verbinding in de weg, dus als het kennen van al dit nieuws de wereld verandert dan komt dat wel doordat we (bijvoorbeeld) argwanend, of ronduit afwijzend, de komst van buitenlanders gadeslaan (waar bepaalde politici vervolgens gebruik van maken, ook dat verandert de wereld).

Verandering, hetzij via natuurrampen of door kerncentrales die haperen, hetzij vreedzaam of middels terreur en oorlogsgeweld, het hoort allemaal bij het leven en het is van alle tijden en alle plaatsen. Verandering is leven, leven is verandering. En je alleen nog maar bezig houden met wat die veranderingen dan zijn is niet-leven, het is een illusionaire angstwereld die volledig los staat van de echte wereld, de werkelijkheid.