De snelheid van een baksteen die in een zwart gat valt

Wanneer ik vanaf grote afstand een baksteen in een niet-roterend zwart gat laat vallen, wat is dan de snelheid van de baksteen op het moment dat die de horizon passeert bezien vanuit mij?

De baksteen nadert de horizon van het zwarte gat
Ik ben diegene die de baksteen laat vallen en ik bevind mij op grote afstand van het zwarte gat. Oftewel, ik ben een verre stationaire waarnemer [Engels: distant observer of Schwarzschild observer of bookkeeping observer of kortweg bookkeeper].

In dit vraagstuk heb ik de differentiaalvergelijkingen afgeleid van een geodetische lijn rondom een niet-roterende puntmassa. Een baksteen die ik loslaat in de buurt van een zwart gat beweegt onmiskenbaar geodetisch (de baksteen heeft geen aandrijvingsmechanisme, hij is in vrije val). Daarom neem ik wat vergelijkingen over van die pagina, om precies te zijn de vergelijkingen (13), (15) en (21):


De vergelijkingen (2) en (3) vul ik in in vergelijking (1):
De baksteen zal richting het zwarte gat gaan bewegen, dus ik heb het minteken te kiezen (want het middelpunt van het zwarte gat is de oorsprong van mijn coördinatenstelsel):
Het linkerlid, de breuk dr/dt, is de snelheid van de baksteen voor een waarnemer ‘ergens ver weg’ (in dit geval ben ik dat, de persoon die de baksteen loslaat):
Ik laat de baksteen in het zwarte gat vallen, dus ik gooi niet in deze of gene richting, er is radiële inval, en daarom is het impulsmoment gelijk aan nul (J = 0):
Ik laat de baksteen ‘gewoon’ los vanuit een positie ‘ver weg’, dus de beginsnelheid is nul. Oftewel, v = 0 voor r = ∞:
Hiermee wordt vergelijking (7):
Dit is de snelheid van de baksteen bezien vanuit een waarnemer op een positie ‘ergens ver weg’. Het is wel interessant om dit resultaat te vergelijken met een klassieke berekening. Klassiek (newtoniaans) is het zwaartekrachtveld van een zwart gat:
De potentiaal op een bepaald punt (op een afstand r) is de integraal hiervan:
Tijdens het vallen van de baksteen vindt een uitruil plaats tussen potentiële energie en kinetische energie:
En ik kies om dezelfde reden als voorheen weer het minteken:

Schwarzschild

Ik breng de Schwarzschild-straal even in herinnering, de straal van een zwart gat:

Ik ga de vergelijkingen (9) en (13) uitdrukken in Schwarzschild-stralen:

Hier ga ik uiteraard een grafiek van maken en ik stel Rs = 1 (horizontaal staat dan de afstand tot het centrum van het zwarte gat uitgezet in Schwarzschild-stralen) en c = 1 (dit betekent dat verticaal de snelheid staat uitgezet als fractie van de lichtsnelheid). Ik zet de negatieve snelheid uit zodat alles netjes boven de horizontale as ligt.

De grafiek van −v (r), klassiek (de rode lijn) en relativistisch (de groene lijn)
De vorige grafiek begon bij 40 Schwarzschild-stralen vanaf de horizon en ik zoom even in vanaf 10 Schwarzschild-stralen vanaf de horizon.

De grafiek van −v (r), klassiek (de rode lijn) en relativistisch (de groene lijn)
Klassiek bezien heeft de baksteen de lichtsnelheid op het moment dat die de horizon passeert, terwijl relativistisch bezien de baksteen tot stilstand komt bij de horizon. Voor alle duidelijkheid: dit is allemaal voor een waarnemer op grote afstand van het zwarte gat.

We zien ook dat de relativistische snelheid, de groene lijn, een maximum vertoont. Ik ga uitrekenen waar dit maximum ligt en daarvoor ga ik vergelijking (15) differentiëren naar r:
Vervolgens ga ik dit gelijk aan nul stellen:
We zijn uiteraard geïnteresseerd in de rechteroplossing en daarbij hoort de volgende snelheid:
De baksteen bereikt een maximale snelheid op twee Schwarzschild-stralen van de horizon en heeft dan een snelheid die bijna veertig procent van de lichtsnelheid is.


Deze tabel geldt voor een
niet-roterend zwart gat

Voor een
verre stationaire
waarnemer

Voor een
nabije stationaire
waarnemer

Voor een
meebewegende
waarnemer
De invaltijd van een baksteen
die in een zwart gat valt
Toon
uitwerking
Toon
uitwerking
De snelheid van een baksteen
die in een zwart gat valt
Toon
uitwerking

(= deze pagina)
Toon
uitwerking
Toon
uitwerking
De versnelling van een baksteen
die in een zwart gat valt
Toon
uitwerking
Toon
uitwerking
Toon
uitwerking